Besnili Sıdkî Dîvânı

Hazırlayanlar: Prof. Dr. İbrahim Hakkı Tuğluk, Dr. Özkan Ciğa

İnceleme | Metin | Tıpkıbasım

Besnili Sıdkî Efendi Dîvânı, klasik ve modern üslupta yazılmış Dîvân Edebiyatının mükemmel örneklerindendir. Anadolu’nun ücra bir köşesinde bulunan Besni gibi nispeten küçük bir kasabada yetişen Sadık Ağazâde Sıdkî Efendi tarafından böyle bir divan tertip edillmesi, geniş Osmanlı coğrafyasında yaygın olan gelişmiş kültür ve sanatın düzeyini göstermesi bakımından dikkat çekicidir.

Bugün artık terk edilmiş bir ören yeri hâline gelen eski Besni ilginç coğrafi konumu, arkaik yapısı, Arnavut kaldırımlı taş döşeli sokakları, düzenli çarşıları, camileri, hanları, hamamlarıyla da tipik bir Ortaçağ şehriydi. 1071 Malazgirt zaferinden sonra bölgeye yerleşen Türkmen kabilelerinin yerli halklarla karışması, kasabada çok renkli ve kültürlü ortamın oluşmasını sağlamıştı. Hoşgörülü çoğulcu hayatın güzel örneklerinin yaşandığı bu kasabada, aynı zamanda medreseleri ve tekkeleriyle de ünlüydü.

Osmanlı şehir geleneğine uygun olarak insanlar genellikle cami hücrelerinde ve tekkelerde gönüllü eğitimden geçerlerdi. Halkının büyük çoğunluğu geçimini, dokumacılık başta olmak üzere çeşitli el sanatlarından karşılardı. İmam-cemaat, mürşit-mürit ve usta-çırak ilişkisi içerisinde toplumda yaygınlaşan görgü, gelenek edep ve erkan, kasabayı bir “erdemli kent” hâline getirmiş ve yüksek bir kültür düzeyine ulaştırmıştı.

Besnili Sıdkî Efendi Dîvânı, belki bugünün genç nesillerine hitap etmiyor, onların isteklerini karşılamıyor ama derin bir tefekkürle bir devrin ve coğrafyanın zengin duyguları ile düşüncelerini, sevinçlerini, üzüntülerini, zevklerini ve ümitlerini terennüm ediyor. Ne yazık ki bugün biz, o zevkten de o duygu ve düşünceden de uzak kalmanın onulmaz acı ve ıstıraplarını çekiyoruz.

Prof. Dr. Bekir Karlığa

Yayın Tarihi: 2021

ISBN: 978-605-70397-5-0

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 584

Cilt Tipi: Sert Karton Kapak

Kağıt Cinsi: Ivory

Boyut: 17cmx24cm

17. Yüzyılda Osmanlı Sanat Akademisi Ehl-i Hiref-i Hâssa

Dr. Sakine Akcan Ekici

Osmanlı kültür tarihinin belki de en önemli kurumlarından biri olan Ehl-i Hiref-i Hâssa Teşkilatı’nın 17. yüzyıldaki yapılanmasın ele alındığı bu çalışmada gerek mevcut yayınlardan elde edilen veriler gerekse arşivlerde yer alan belgeler bir araya getirilerek tasnif edilmiş ve bu bilgiler ışığında 17. yüzyılda Ehl-i Hiref-i Hassâ Teşkilatı hakkında detaylı bilgilere ulaşılmıştır. Bu yüzyıllda Ehl-i Hiref-i Hâssa için ana kaynak olan 185 kadar Ehl-i Hiref-i Hassâ Defteri incelenmiş olup bunun sonucunda teşkilatın 17. yüzyılın sonlarına doğru önemli bir değişim geçirdiği görülmüştür.

Osmanlı sanatına yön veren ve günümüz tabiriyle sanat akademisi diyebileceğimiz bu teşkilatın bünyesinde kitap sanatlarından, maden sanatlarına, dokumadan, silah yapım sanatlarına kadar birçok sanat dalı ihtiva etmiştir. Çalışmada bu sanat dalları hakkında genel bilgiler verilerek her biri tablolr halinde ele alınmış ve 17. yüzyıl boyunca geçirdikleri değişim incelenmiştir. Neticede 17. yüzyıl siyasi, iktisadi ve toplumsal alanda hareketli bir dönemi teşkil ettiği gibi sanat faaliyetlerinde de hareketli bir dönemi oluşturduğu görülmüştür.

Yayın Tarihi: Nisan 2021

ISBN: 978-605-70397-3-6

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 244

Cilt Tipi: Karton Kapak

Kağıt Cinsi: Ivory

Boyut: 16,5cmx23,5cm

Ehl-i Hiref-i Hâssa Sanatkârları III. Mehmed Dönemi (1596-1601)

Dr. Sakine Akcan Ekici

Gerek ülke içerisinde gerek yapılan seferler sonucunda İstanbul’a getirilen hüner sahipleri kitap sanatlarından, kuyumculuk, dokuma, ahşap ve maden sanatlarına kadar birçok alanda günümüze kadar ulaşabilen kıymetli birçok ürün ortaya koymuşlardır. Bu çalışmaları yürüten ve devlet bünyesinde olup ücret alan Ehl-i Hiref-i Hâssa Teşkilatı’na ait birçok maaş defteri bulunmaktadır. Bu defterlerde hangi alanlarda üretim yapıldığı, sanatkârların isimleri, nereden geldikleri, aldıkları ücretler gibi bilgiler yar almaktadır.

Sultan III. Mehmed’in saltanatı döneminde (1595-1603) kazanılan siyasi başarılar olmakla birlikte bu dönemde Avusturya ve İran ile yapılan savaşlar ve iç isyanlar gibi nedenler Osmanlı Devleti’nin ekonomisinin kötü gidişatını daha da hızlandırmıştır. Buna rağmen bu dönemde kültürel ve sanatsal çalışmalar canlılığını korumaya devam etmiştir.

Eserde bu defterlerden yola çıkılarak kültürel canlılığın devam ettiği Sultan III. Mehmed dönemi sanatkârları ele alınmış olup yapılan arşiv araştırmaları neticesinde Ehl-i Hiref -i Hâssa Teşkilatı’nda çalışanların sayısının en fazla olduğu dönemi oluşturduğu görülmüştür. Bu dönemi içine alan Ehl-i Hiref-i Hâssa defterlerindeki sanat dalları ve sanatkâr sayıları yapının önem ve büyüklüğünü göstermektedir.

Yayın Tarihi: Eylül 2020

ISBN: 978-605-81378-9-9

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 200

Cilt Tipi: Karton Kapak

Kağıt Cinsi: Ivory

Boyut: 16.5cmx23.5cm

19. Yüzyıl İstanbul’unda Bahçe Köşkleri

İdil Ayral

Osmanlı mimarisi, özellikle Lale Devri ve sonrası hakkındaki tarih yazınında -tartışmalı da olsa- “Batılılaşma/Modernleşme dönemi” olarak anılan dönemde farklı bir doğrultuda gelişme gösterdi. Yeni yorumlar aranan, hızla değişen kültürel ve toplumsal yapının her alana yansıdığı bu dönemin mimari eserleriyle ilgili bu kitap, 19. yüzyıl boyunca İstanbul bahçelerinde inşa edilen bahçe köşklerinden örneklerle, dönemin kültürel yaklaşımına ışık tutmak amacıyla yayımlandı.

Kitap, Türklerin bahçe kültürüne ana hatlarıyla değinirken Selçuklu ve Osmanlı’nın bahçe anlayışındaki gelişim ve bahçelerin genel niteliklerini de ortaya koyuyor; arşivlerden bulunan metin, fotoğraf ve mimari çizimlerin yanı sıra, planlar, cephe çizimleri, minyatürler ve duvar resimleri gibi görsel belgelerle dönemin bahçe köşklerini örnekliyor. 19. yüzyılda Avrupa’da tasarlanmış bahçe ve bahçe köşklerinden örnekler sunması da İstanbul’dakilerle karşılaştırma olanağı sağlıyor.

Yayın Tarihi: Ocak 2020

ISBN: 978-605-81378-8-2

Dil: Türkçe

Sayfa Sayısı: 160

Cilt Tipi: Karton Kapak

Kağıt Cinsi: Kuşe

Boyut: 23cmx28cm